هم خانواده کلمه امیر؛ امرا ، میر، امیران و میران است.
کلمه امیر از نام ایرانی است که بسیار محبوب است و بسیار مورد استفاده قرار می گیرد همچنین لقب حضرت علی (ع) که گاهی به حضرت امیر یا امیر المومنین یاد می شود.
واژه امیر در زبان فارسی به معنی پادشاه و حاکم است همچنین به بزرگان نیز لقب امیر داده می شد و در بین نظامیان درجه سرهنگ به بالا را امیر می گویند. در فرهنگ فارسی نیز این کلمه را با اسمی یا کلمه ای دیگر ترکیب می کنند و نامی جدید می سازند مانند امیر علی یا امیر حسین که امثال این نام ها است.
مترادف های واژه امیر عبارت است از حکمران، حاکم، ژنرال، پادشاه، فر سلطان، خدیو، ملک، شیخ، سرلشکر، فرمانده، شاه و سلطان است.
فرهنگ معین واژه امیر را به معنی فرمانروا و فرمانده آورده است و در لغت نامه دهخدا نیز این واژه به معنی پادشاه، میر، فرمانروا، راعی، خلیفه، سلطان و ارباب سیاست می باشد. واژه امیر در فرهنگ عمید نیز به معنی فرمانروا، لقب بزرگان، فرمانده، ارتشی دارای درجه بالا، صاحب منصب و میر و نامی پسرانه است. فرهنگ واژه های فارسی هوشیار هم به معانی فرمانروا ، خلیفه، پادشاه و سلطان در تعریف واژه امیر پرداخته است