هم خانواده کلمه معارف؛ معرف، معرفه، معرفت و معروف است.
واژه معارف از کلمه معرف به معنی دانش و حکمت است، گرفته شده است. این واژه ریشه در زبان عربی دارد و در زبان و ادبیات فارسی به کتاب های دینی و رشته های تحصیلی که در حوزه دین هستند، معارف گویند ، و تحت عنوان معارف دینی یا معارف اسلامی نام برده می شود.
معنی لغوی این واژه دانش ها و علوم می باشد. مترادف های واژه معارف ؛ فرهنگ ها، دانش ها، معرفت ها، آموزش و پرورش، حکمت ها و علوم می باشد. فرهنگ معین واژه معارف را به معنی دانش ها، اشخاص معروف و نامی ، اهل فضل و علم و علوم است.
در لغت نامه دهخدا واژه معارف را جمع کلمه معرف می داند و به کلمه معرفه هم اشاره نموده است. همچنین به معنی معرفت ها و دانش ها می باشد.
فرهنگ عمید این واژه را به معنی دانش ها، اشخاص معروف ، اهل علم و فضل و علوم آورده است. فرهنگ واژه های فارسی سره نیز واژه دانش را برای معنی معارف در نظر گرفته است. فرهنگ واژه های فارسی هوشیار هم واژه معارف را به معنی علوم و دانش ها می داند