پیشگفتار
واژه گذرگاه از جمله واژه های قدیمی در زبان فارسی است که البته می توان گفت با وجود اینکه سال ها از زمان ابداع آن می گذرد، اما همچنان توسط اهل زبان و حتی مردم عامه استعمال می شود.
این واژه دارای کلمات هم معنی و هم خانواده جالبی است که برای هر فارسی زبانی ضروری است که آن ها را بداند. در ادامه با همراه باشید تا به توضیح مفصل واژه گذرگاه بپردازیم و لغت نامه های مختلف را درباره این واژه جست و جو کنیم.
واژه گذرگاه
در ابتدا لازم است که به سراغ بزرگترین لغت نامه زبان فارسی، یعنی لغت نامه دهخدا برویم. لغت نامه دهخدا در بیان معانی این واژه کلمات زیر را آورده است:
معبر، جای گذر، جای عبور، مسیر، منفذ، مجری و خیاط. این موارد معانی لغوی واژه گذرگاه می باشد که البته در اصطلاح امروزی هم در همین معنا به کار می رود. فرهنگ فارسی معین و عمید هم هر کدام تقریبا معانی مشابهی را ذکر کرده اند. در نتیجه می توان گفت که واژه گذرگاه به معنای محل عبور و گذر افراد است.
بررسی مترادف ها و هم خانواده واژه گذرگاه
مترادف های این واژه را می توان کوچه، خیابان، راه، مسیر و پاساژ دانست. البته که واژه گذرگاه بنابر تعریف لغت نامه ها دقیقا در این معنا نیستند اما قطعا در زبان محاوره امروزی به جای گذرگاه از این واژگان استفاده می شود.
هم خانواده کلمه گذرگاه: هم گذر، رهگذر
در حال حاضر فرهنگستان زبان و ادب فارسی از واژگان جدیدی رونمایی کرده است که البته در ارتباط با واژه گذرگاه می باشند. این واژه ها عبارتند از:
- گذرگاه ریلی: که قابل استعمال در علوم حمل و نقل ریلی است.
- گذرگاه دسترسی و گذرگاه دو سویه توزیعی: قابل استعمال در شاخه مهندسی مخابرات
- تنظیم گر گذرگاه: قابل استعمال در حوزه حمل و نقل درون شهری، برون شهری و ریلی