هم خانواده کلمه روز؛ روژ ، روزگار و روشن است.
واژه روز از لغات اصیل فارسی است که به معنی نور و روشنایی است و منظور از روز، طلوع آفتاب تا غروب آفتاب است که به آن روز و روشنایی گویند، همچنین به بیست و چهار ساعت هم یک روز می گویند و از واحد شمارش بک سال است.
مترادف های واژه روز شامل کلماتی چون؛ وقت، گاه، زمان، دوره، یوم و نهار است و متضاد آن نیز ، لیل و شب است. در فرهنگ معین این واژه به معنی؛ نهار، هنگامی که آفتاب طلوع کند تا آفتاب غروب کند ، روز گویند و مقابل لیل و شب است. لغت نامه دهخدا نیز در معنی این واژه به؛ نهار، یوم و مدت زمانی که به واسطه خورشید روشن باشد ، اشاره کرده است.
فرهنگ عمید هم این واژه را به معنی؛ زمان، وقت، شبانه روز و هر بیست و چهار ساعت ، می داند. در فرهنگ واژه های فارسی هوشیار واژه روز به معنی؛ زمانی که هوا روشن است یعنی از طلوع آفتاب تا زمان غروب آفتاب ، آورده شده است